พระอภิธรรมปิฎก วิภังค์ [17.ขุททกวัตถุวิภังค์] 3.ติกนิทเทส
อังคณะ 31 เป็นไฉน
อังคณะ 3 คือ
1. อังคณะคือราคะ (กิเลสเพียงดังเนินคือราคะ)
2. อังคณะคือโทสะ (กิเลสเพียงดังเนินคือโทสะ)
3. อังคณะคือโมหะ (กิเลสเพียงดังเนินคือโมหะ)
เหล่านี้ชื่อว่าอังคณะ 3 (17)
มละ 32 เป็นไฉน
มละ 3 คือ
1. มละคือราคะ (มลทินคือราคะ)
2. มละคือโทสะ (มลทินคือโทสะ)
3. มละคือโมหะ (มลทินคือโมหะ)
เหล่านี้ชื่อว่ามละ 3 (18)
วิสมะ 33 เป็นไฉน
วิสมะ 3 คือ
1. วิสมะคือราคะ (ความประพฤติไม่สม่ำเสมอคือราคะ)
2. วิสมะคือโทสะ (ความประพฤติไม่สม่ำเสมอคือโทสะ)
3. วิสมะคือโมหะ (ความประพฤติไม่สม่ำเสมอคือโมหะ)
เหล่านี้ชื่อว่าวิสมะ 3 (19)
วิสมะ 3 อีกนัยหนึ่ง เป็นไฉน
วิสมะ 3 คือ
1. วิสมะทางกาย 2. วิสมะทางวาจา
3. วิสมะทางใจ
เหล่านี้ชื่อว่าวิสมะ 3 (20)
เชิงอรรถ :
1 แปลว่า กิเลสเพียงดังเนิน คือ ราคะ โทสะ และโมหะ (อภิ.วิ.อ. 924/539)
2 มละเป็นมลทินทำจิตให้เศร้าหมอง ซึ่งได้แก่ ราคะ โทสะ และโมหะ (อภิ.วิ.อ. 924/539)
3 คำว่า "วิสมะ" หมายถึงความประพฤติที่ไม่สม่ำเสมอ
พระอภิธรรมปิฎก วิภังค์ [17.ขุททกวัตถุวิภังค์] 3.ติกนิทเทส
อัคคิ1 3 เป็นไฉน
อัคคิ 3 คือ
1. อัคคิคือราคะ (ไฟคือราคะ)
2. อัคคิคือโทสะ (ไฟคือโทสะ)
3. อัคคิคือโมหะ (ไฟคือโมหะ)
เหล่านี้ชื่อว่าอัคคิ 3 (21)
กสาวะ 3 เป็นไฉน
กสาวะ 3 คือ
1. กสาวะคือราคะ (กิเลสเพียงดังน้ำฝาดคือราคะ)
2. กสาวะคือโทสะ (กิเลสเพียงดังน้ำฝาดคือโทสะ)
3. กสาวะคือโมหะ (กิเลสเพียงดังน้ำฝาดคือโมหะ)
เหล่านี้ชื่อว่ากสาวะ 3 (22)
กสาวะ 3 อีกนัยหนึ่ง เป็นไฉน
กสาวะ 3 คือ
1. กสาวะทางกาย 2. กสาวะทางวาจา
3. กสาวะทางใจ
เหล่านี้ชื่อว่ากสาวะ 3 (23)
[925] อัสสาททิฏฐิ2 เป็นไฉน
สมณะหรือพราหมณ์บางคนในโลกนี้เป็นผู้มีวาทะอย่างนี้ เป็นผู้มีความเห็น
อย่างนี้ว่า กามทั้งหลายไม่มีโทษ ดังนี้ จึงบริโภคกาม นี้เรียกว่า อัสสาททิฏฐิ
อัตตานุทิฏฐิ เป็นไฉน
ปุถุชนในโลกนี้ผู้ไม่ได้สดับ ไม่ได้เห็นพระอริยะ ไม่ฉลาดในธรรมของพระอริยะ
ไม่ได้รับการแนะนำในธรรมของพระอริยะ ไม่ได้เห็นสัตบุรุษ ไม่ฉลาดในธรรมของ
เชิงอรรถ :
1 แปลว่า ไฟ ท่านเปรียบกิเลสเหมือนไฟ (อภิ.วิ.อ. 924/539)
2 ความเห็นผิดที่สัมปยุตด้วยความยินดี (อภิ.วิ.อ. 925/540)
